در شرایطی که پس از ضربه یا تصادف هیچ گونه مشکلی غیر از مشکل دندانی پیش نیامده باشد، بهتر است بیمار هرچه سریعتر برای معاینه و درمان دندان ضربه خورده به دندانپزشک مراجعه کند.
ضربه به دندان در هر سنی می تواند اتفاق بیافتد، اما در کودکان (در دوره دندان های شیری) در سنین ۳-۱ سالگی شایع تر است. در دوره ی دندانی مختلط که هم دندان شیری و هم دندان دائمی در دهان حضور دارند، بیشترین احتمال ضربه به دندان ها در سنین ۱۴-۸ سالگی وجود دارد.
ضربه ها اغلب دندان های پیشین (ثنایا) را درگیر می کنند.
پیش آگهی (پیش بینی نتیجه درمان) دندان ضربه دیده به مرحله تکامل دندان و همچنین زمان سپری شده بین وقوع حادثه مراجعه برای درمان بستگی دارد. مراجعه سریع، بلافاصله حادثه نتایج بسیار بهتری نسبت به مراجعه بعد از ۲۴ ساعت دارد.
دندان ضربه خورده معمولا دردناک است و می تواند لق باشد. مشکل شایع دیگر پس از ضربه شکستن دندان است. پارگی لب، خونریزی از بافت های لثه ای، احساس گرما در دندان، جابجا شدن دندان ها، حرکت و لقی دندان ها همراه استخوان نگه دارنده ی آنها می تواند اتفاق بیافتد.
انواع آسیب های ایجاد شده در دندان ها در اثر ضربه:
بنابر شدت ضربه و جهت وارد آمدن آن و نیز بسته به اینکه دندان شیری یا دائمی باشد، شدت آسیب به دندان ها متفاوت است.
انواع این آسیب ها عبارتند از:
۱-کوفتگی دندان ها (concussion)
۲-درجاتی از لقی دندان بدون جابجایی آن (subluxation)
۳-جابجا شدن دندان از درون حفره ی آن در استخوان فک که به طور طبیعی قبلا در آن قرار داشته است. (luxation)
جابجا شدن دندان در چند جهت می تواند اتفاق بیافتد:
الف) جابجایی طرفی دندان به راست و چپ یا جلو و عقب (Lateral luxation)
ب) لق شدن به همراه مقداری بیرون آمدن دندان از حفره خود (extrusion)
ج) لق شدن همراه با جابجایی دندان به سمت داخل حفره ی خود (intrusion)
۴-بیرون افتادن کامل دندان از حفره ی خود (avulsion)
شکستگی دندان ها.
برای درمان به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
درمان دندان ضربه خورده وابسته به نوع آسیبی است که به دندان وارد شده است. درمان دندانهای شیری ضربه خورده توسط دندانپزشک متخصص اطفال و یا توسط دندانپزشک عمومی که دانش و مهارت لازم را داشته باشد انجام می شود.
درمان دندان های دائمی ضربه خورده در صورتی که با شکستگی استخوان فکین همراه نباشد توسط متخصص درمان ریشه و سپس توسط متخصص ترمیمی یا پروتز صورت می گیرد.
دندانپزشک عمومی که دانش و مهارت لازم را دشته باشد نیز می تواند اغلب این درمان ها را انجام دهد. گاهی نیز درمان های ارتودنسی ضروری خواهد بود. در صورت شکستگی استخوان های فکین نیاز به درمان های پیچیده تری است که توسط جراحان فک و صورت انجام می پذیرد. به غیر از بیرون افتادن کامل دندان از حفره ی خود که در عنوانی جداگانه توضیح داده خواهد شد.
درمان دندان های ضربه خورده شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:
- صاف کردن لبه های ناصاف دندان
- خارج نمودن قطعه شکسته شده ی تاج یا ریشه دندان
- بازسازی قسمت شکسته با خود قطعه شکسته ی مواد ترمیمی. (مواد پر کردن دندان)
- اتصال قطعات لق دندان.
- ثابت نمودن دندان لق شده یا جابجا شده.
- انواع درمان های ریشه دندان (مانند درمان پالپ زنده یا کمک به تشکیل ریشه ی دندان های تازه رویش یافته ای که ریشه ی آنها کامل نشده است)
- درمان های ارتودنسی
- روکش نمودن دندان ها.
در موارد خاصی امکان درمان دندان ضربه خورده نیست و دندان فوق باید کشیده شود. مراجعات follow up و پیگیری و کنترل نتایج درمان تا یک سال یا بیشتر در بسیاری از موارد لازم است.
توصیه های ضروری:
مهم ترین توصیه به افرادی که دندانشان ضربه خورده یا به والدینی که دندان کودک یا نوجوان آنها دچار ضربه شده است مراجعه ی هرچه سریعتر به دندانپزشک است. در صورتیکه مراجعه به دندانپزشک در ساعات اولیه پس از ضربه انجام گیرد، بهترین نتایج درمانی حاصل خواهد شد. مسلما پیگیری تمام مراحل و جلسات درمانی برای حصول نتیجه درمان لازم است. در صورتی که تاج دندان شکسته باشد توصیه می شود قطعه ی شکسته شده ی تاج نگهدارنده شده و برای دندانپزشک آورده شود. در بسیاری از موارد می توان از قطعه شکسته شده برای بازسازی دندان استفاده کرد.
معمولا توصیه می شود بیمار به مدت ۲ هفته از رژیم غذایی نرم استفاده کند. همچنین رعایت بهداشت دهان دندان ها در این زمان اهمیت ویژه ای دارد. بیمار باید بعد از هر وعده ی غذایی با مسواک نرم مسواک بزند. گاهی استفاده از دهانشویه های ضدعفونی کننده مانند کلرهگزیدین به مدت یک هفته توصیه می شود. در صورت بریدگی و پارگی بافت ها و یا بیرون افتادن دندان از حفره ی خود (در آسیب هایی مانند زمین خوردن یا افتادن از دوچرخه که تماس با زمین و خاک وجود داشته باشد) تزریق یادآور کزاز لازم است. در صورتیکه از آخرین تزریق واکسن بیشتر از ۵ سال گذشته باشد.
برای دریافت مشاوره و نوبت همین حالا تماس بگیرید.
