اسکنر داخل دهانی یک دستگاه دستی است که برای ایجاد ارتباط مستقیم انتقال تصاویر دیجیتالی از حفره دهان به صفحه نمایش استفاده می.شود. منبع نور از اسکنر بر روی اشیاء اسکن شده مانند قوس کامل دندانی پخش میشود و سپس یک مدل سه بعدی پردازش شده توسط نرم افزار اسکنر به صورت زنده (real-time) بر روی مانیتور نمایش داده میشود. این دستگاه جزئیات دقیقی از بافتهای سخت و نرم واقع در ناحیه دهان را از طریق تصاویر با کیفیت بالا ارائه میدهد. مدت زمان اسکن ساختارهای داخل دهانی با پرتوهای نور (نور مرئی/لیزر) روی صندلی یا یونیت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه است. این دستگاهها شامل یک هندپیس سیمی یا بی سیم، متصل به یک سیستم کامپیوتری با مانیتور هستند.

اسکنرهای داخل دهانی چگونه کار میکنند؟
یک اسکنر داخل دهانی از یک دوربین اسکن دستی، یک کامپیوتر و نرم افزار تشکیل شده است. اسکنر به رایانه متصل میشود که نرم افزار اسکنر دهانی را اجرا میکند و دادههای دیجیتال را توسط دوربین پردازش میکند. هرچه تیپ اسکنر کوچکتر باشد. در رسیدن به عمق ناحیه دهان برای گرفتن دادهها دقیقتر و انعطافپذیرتر میگردد. احتمال کمی وجود دارد که این روش باعث ایجاد پاسخ گنگ شود و تجربه اسکن را برای بیماران راحتتر کند.
نحوه کار با اسکنر بدین صورت است که در ابتدا دندانپزشکان هد اسکنر داخل دهانی را در دهان بیمار قرار میدهند و به آرامی آن را روی سطح دندان حرکت میدهند. این دستگاه دیجیتالی پیشرفته به طور خودکار اندازه و شکل هر دندان را ثبت میکند. اسکن کردن فقط یک یا دو دقیقه طول میکشد و سیستم میتواند یک تصویر دیجیتالی دقیق ایجاد کند.
دندانپزشک میتواند تصاویر را به صورت زنده (real-time) بر روی کامپیوتر مشاهده کند که میتوان آنها را بزرگنمایی و ویرایش کرد تا جزئیات را به صورت واضح تر نمایان کند. دادهها به لابراتوار منتقل میشود تا هر وسیله مورد نیاز برای درمان بیمار را بسازند با وجود این مراحل سریع با اسکنر داخل دهانی، کل فرآیند کارآمدتر خواهد بود در زمان صرفه جویی میشود و در نتیجه به دندانپزشکان امکان میدهد بیماران بیشتری را درمان کنند.
تاریخچه و توسعه اسکنرهای داخل دهانی
در قرن ۱۸، روشهای دیگری برای برداشت و ساخت مدل دندانها در دسترس بود در آن زمان دندانپزشکان جهت قالبگیری از مواد مختلفی مانند ایمپرگوم، سیلیکون متراکم/ افزودنی، آگار آلژینات و غیره استفاده میکردند. اما به نظر میرسد تا به امروز فرآیند قالبگیری همچنان از دقت پایینی برخوردار است و هنوز انجام این فرآیند برای بیماران ناراحت کننده به نظر می رسد و همچنین برای دندانپزشکان وقت گیر است. برای غلبه بر این محدودیتها، اسکنرهای دیجیتالی داخل دهانی به عنوان جایگزینی برای قالب گیری سنتی ایجاد شده اند.
ظهور اسکنرهای داخل دهانی با توسعه فناوری CAD/CAM مصادف شد و مزایای زیادی را برای پزشکان به ارمغان آورد. در دهه ۱۹۷۰، مفهوم طراحی به کمک کامپیوتر به کمک فناوری (CAD/CAM) در حرفه دندانپزشکی برای اولین بار توسط دکتر فرانسوا دورت معرفی شد. در سال ۱۹۸۵، اولین اسکنر داخل دهانی به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت که توسط آزمایشگاهها برای ساخت ترمیمهای دقیق مورد استفاده قرار گرفت.
با معرفی اولین اسکنر دیجیتال، دندانپزشکی یک جایگزین هیجان انگیز برای قالبگیریهای معمولی یافت. اگرچه اسکنرهای دهه ۸۰ با نسخههای مدرن امروزی ما فاصله زیادی دارند، فناوری دیجیتال در دهه گذشته به تکامل خود ادامه داده و اسکنرهایی سریعتر، دقیقتر و کوچکتر از همیشه تولید کرده
است. امروزه، اسکنرهای داخل دهانی و فناوری CAD/CAM، برنامه درمانی آسانتر، گردش کار شهودیتر، تولید نتایج دقیقتر در انواع درمانهای موجود را ارائه میدهند. جای تعجب نیست که بیشتر دندانپزشکان نیاز به ورود به دنیای دیجیتال دندانپزشکی را درک میکنند زیرا که آینده دنیای دندانپزشکی در دستان تجهیزات دیجیتالی است.

نکات مهم برای استفاده از اسکنرهای داخل دهانی
برای دستیابی به یک اسکن داخل دهانی دقیق، باید از آندرکات اجتناب شود و خونریزی بیمار تمام شده باشد. برخی از سیستمها با پوشاندن ناحیه تصویربرداری با لایه نازکی از پودر نیاز به آماده سازی بیشتری دارند. پلت فرمهای ایمپلنت به طور غیر مستقیم با قرار دادن «اسکن بادی» اسکن می شوند.
در هنگام آماده سازی دندانها جهت اسکن داخل دهانی، پارامترهایی مانند فاصله دندان از دندانهای مقابل، مسیر قرار دادن و موازی سازی دندانهای پایه، مورفولوژی سطح دندان حائز اهمیت هست.
اسکن تمام دیجیتال فک از ادغام تصاویر اسکن فک پایین و اسکن فک بالا ایجاد میشود. مناطق خاص به راحتی دوباره اسکن میشوند و با هم ترکیب میشوند.
مزایای استفاده از اسکنر دهانی
با توجه به پیشرفت دنیای پزشکی در تکنولوژی و اولویتهای مهم بیمار در روند درمان از جمله دقت، هزینه، زمان و سهولت روند درمان میتواند به دلایل ارزشمندی جهت برتریت روش اسکن دیجیتالی در عرصه دندان پزشکی نسبت به روشهای سنتی پیشین از جمله موارد ذیل اشاره کرد.
- صرفه جویی در مواد مصرفی
بسته به تمرین و تجربه پزشک در اسکن کردن، صرفه جویی در مواد مصرفی روندهای درمانی مختلف در استفاده از اسکنر داخل دهانی میتواند بسیار زیاد باشد. از مواد PVS گرفته تا گچ برای مدلها. فرآیند قالبگیری دیجیتالی در مقایسه با قالبگیری سنتی نیاز به برداشتهای فیزیکی را از بین میبرد. از مهمترین مزایا میتوان به صرفه جویی در مواد مصرفی اشاره کرد.
- افزایش سرعت عمل در تشخیص و درمان
از دیگر مزایای استفاده از اسکنرهای داخل دهانی دیجیتال میتوان به مشاهده تصاویر به صورت زنده (real-time) اشاره کرد که باعث سرعت عمل پزشک در تشخیص و درمان بیمار میگردد.
- افزایش دقت در تشخیص
همچنین وجود تصاویر زنده دیجیتالی با توجه به قابلیت نمایش در صفحه نمایشهای مختلف و قابلیت ویرایش در کامپیوتر با نرم افزارهای مخصوص و همچنین امکان تصویربرداری از زوایای مختلف از دندان از ویژگیهای مهم در این روش است. که باعث میشود که پزشک با دقت بیشتری بر عارضه دندانهای بیمار نظاره داشته باشد و با وجود این تصاویر متنوع قابل ویرایش به تشخیص دقیقتری برای درمان مورد نظر بیمار دست یابد. همچنین در روند قالب گیری هم جایگزین شدن روش سنتی با این روش دیجیتالی دندانپزشک و لابراتوار را به نتیجه منطبقتر و دقیقتر با جزئیات بیشتری خواهد رساند.
- امکان ذخیره سازی و بازیابی مجدد
همچنین اسنکرهای دیجیتال علاوه برای امکان نمایش تصاویر زنده و دقیق، امکان ذخیره سازی تصاویر بیمار در محیط ابری یا حافظه داخلی جهت درج در پرونده بیمار برای رجوع یا بازنگری مجدد یا ارسال از طریق شبکههای مجازی برای بیمار یا لابراتوار یا پزشکی دیگر را فراهم میکند.
- امکان پردازش و ساخت مدل سه بعدی
دادههای حاصل از اسکن که اغلب در فرمت STL است که قابل انتقال و استفاده در نرمافزارهای لابراتواری هستند. دادهها را میتوان با برنامههای CAD و CAM تکمیل و پردازش کرد و برای موارد مختلفی استفاده کرد به عنوان مثال، برای قرار دادن ایمپلنت، ساخت و ترمیم دندانها و ترمیم دندانها و اباتمنتها، قالبهای حفاری، بایت رایزر یا تولید مدلهای واقعی، ترمیمهایی مانند روکشها، اینلهها، تاجها یا بریج را میتوان در یک جلسه ساخت .
- فراهم کردن شرایط درمانی آسانتر برای بیمار
اسکنرهای داخل دهانی جایگزین مناسبی برای مواد قالب گیری الاستومری (PVS، پلی اتر) هستند. چرا که در مقایسه با قالبگیری مواد اولیه مصرفی کمتری مورد نیاز است. همچنین دیگر به خاطر قالبگیری تنفس بیمار مسدود نمی شود و دیگر عق زدن و همچنین خطر آسپیراسیون رخ نمیدهد. بدلیل زمان کوتاه انجام آزمایشات و خروجیهای تصویر سه بعدی عالی، این گزینه نسبت به قالب گیری داراری محبوب بیشتری برای کلینیکها و دندانپزشکان است.